„Czy w Polsce zabraknie węgla?” – posiedzenie z udziałem wiceministra rolnictwa Norberta Kaczmarczyka i prezesa IGSPW Łukasza Horbacza
Posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Suwerenności Energetycznej odbyło się w formie hybrydowej (stacjonarnej i zdalnej) we wtorek 2 sierpnia 2022 roku o godzinie 12:00.
W posiedzeniu uczestniczyli członkowie zespołu: poseł Janusz Kowalski – przewodniczący; poseł Małgorzata Janowska – wiceprzewodnicząca; poseł Anna Maria Siarkowska – członek, a także zaproszeni goście tj. prezes Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla Łukasz Horbacz – którego prezentacja „Czy w Polsce zabraknie węgla opałowego? – Wyzwania sezonu grzewczego 2022/23” – była głównym tematem posiedzenia, wiceminister w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Norbert Kaczmarczyk, Artur Wilk – Związek Zawodowy „KONTRA” TAURON Wytwarzanie, Adam Olejnik – Federacja Związków Zawodowych GK PGE, Władysław Garwinowski – ekspert rynku energetycznego.
Posiedzenie prowadził przewodniczący Zespołu, poseł Janusz Kowalski. Po powitaniu uczestników posiedzenia, głos zabrał pan Łukasz Horbacz, przedstawiając prezentację „Czy w Polsce zabraknie węgla opałowego? – Wyzwania sezonu grzewczego 2022/23”. W pierwszej kolejności omówiono charakterystykę rynku węgla w roku 2021. Zgodnie ze źródłami autora krajowa produkcja węgla energetycznego wynosi 42 mln ton, w czym 4.5 mln ton stanowi produkcja węgla opałowego. Krajowa konsumpcja zaś wynosi 57 mln ton, w czym 9 mln ton wynosi konsumpcja węgla opałowego. Import węgla energetycznego wynosił 10 mln ton, w tym import węgla opałowego 4,5 mln ton. W okresie od początku 2021 roku do 16.04.2022 r. (tj. nałożonego embarga) dominującymi kierunkami importu były Rosja (~80%), Kazachstan (~15%) i pozostałe (~5%).
Za podaż krajową odpowiedzialnym było: PGG, Tauron Wydobycie, Bogdanka, PG Silesia + inni, za import: PGE Paliwa, Węglokoks+ kilkadziesiąt podmiotów. Dystrybucja odbywała się za pomocą 4-5 tyś. PPW.
Popyt wówczas był „stały” w krótkim i średnim terminie przy nieelastycznej krzywej popytu.
W roku 2021 i przedwojennej części 2022 r. można było zauważyć etapy i zmiany na rynku węgla w okresie po pandemicznym. W pierwszym kwartale 2021 można było zauważyć nadmiar węgla na rynku o 5 mln ton. W II kwartale węgiel opałowy występował w cenach 700-900 PLN/t. Trzeci kwartał przyniósł pocovidowe odbicie tj.:
-Chiny stymulują światowy wzrost cen węgla,
-nadwyżki pieniądza wchodzą na rynki surowcowe,
Współczynnik ARA z 60 USD/t (01.01.2021 r.) wzrasta do 240 USD/t (10.10.2021 r.) przy późniejszej korekcie do 130 USD i kontynuacji wzrostów.
W IV kw. 2021 PGG zmniejszył poziom realizacji umów o ~20 %, przy czym popyt na węgiel nieprzerwanie wzrastał wraz z jego ceną.
Zauważyć należy, że rok 2021 zakończono zużyciem ponad krajową produkcję o 15/17 mln ton.
Wraz z inwazją Rosji na Ukrainę po raz kolejny wzniósł się czynnik ARA na 458,65 USD (przy korekcie do 280-320 USD), przy czym wzrósł również kurs dolara z 4 zł do 4,60 zł.
Dnia 9 kwietnia 2022 r. Unia Europejska ogłasza embargo od 10.08.2022 r. na rosyjski węgiel, zaś 15 kwietnia 2022 r. Polska wprowadziła własne wcześniejsze embargo na rosyjski węgiel obowiązujące od 16.04.2022 r.
Uwzględniając powyższe dane autor szacuje niedobory węgla w bieżącym roku na 4-6 mln ton, z czego 2.5 mln w sektorze komunalno-bytowym. W przypadku energetyki i ciepłownictwa w granicach 1.5 – 3.5 mln ton.
Autor zauważa, że w okresie 04/05 2022 r. węgiel importowany jest dostępny, ale bardzo drogi, przy czym brakuje polskiego węgla. W 06/07 2022 r. następuje zmasowany popyt na węgiel.
Perspektywa: ARA aktualnie – 390 USD/tona przy dość wysokim kursie dolara.
Półprodukt w porcie – przed rozsianiem – 1800-2200 pln/tona – co jednakże nie przekłada się na końcową cenę produktu, gdzie doliczyć należy koszt transportu, a także ubytki w postaci miału, który sprzedaje się do ciepłownictwa ze stratą 500 zł na tonie.
Końcową i kluczową konkluzją była odpowiedź na treść zadanego pytania w temacie prezentacji tj. Czy zabraknie węgla? Tak, około 2.5 mln ton co stanowi – 27 % rynku.
Po zakończonej prezentacji głos zabrał pan poseł Janusz Kowalski, który w sposób jednoznaczny podkreślił ważność dialogu w tej sprawie, jak i zaaprobował ideę wystąpienia do Ministerstwa Finansów w celu czasowego obniżenia lub zawieszenia podatku VAT na okres 6 lub 12 miesięcy na węgiel. Wsparł on także idee szerokiego dialogu z dystrybutorami, a także propozycję wsparcia finansowania, w tym kredytowania w celu zatrzymania jak największych możliwych stanów magazynowych surowca w Polsce.
Następnie rozpoczęto dyskusję nad zaprezentowanymi tezami. Jako pierwszy, głos zabrał pan wiceminister w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Norbert Kaczmarczyk, gdzie w swojej wypowiedzi podkreślił on priorytetowe znaczenie zapewnienia dostaw węgla dla branży rolniczej, z uwagi na szerokie spektrum oddziaływania na całe społeczeństwo, a także wspomniał o rynku surowców rolniczych w okresie wojennym i kluczowego znaczenia dla zapewnienia kompleksowego bezpieczeństwa surowcowego Państwa, przy zapewnianiu przez krajowy rynek możliwie taniego produktu końcowego.
Pan Artur Wilk ze Związku Zawodowego „KONTRA” TAURON Wytwarzanie zabrał głos, gdzie zauważył ogólny bezpośredni wpływ posiadania surowca węglowego na bezpieczeństwo energetyczne kraju jak i podkreślił konieczność posiadania węgla w celu zapewnienia płynności we wszystkich branżach, w tym wytwarzania energii elektrycznej.
Pan Adam Olejnik z Federacji Związków Zawodowych GK PGE zabrał głos podkreślając ważność dialogu w zakresie zachowania bezpieczeństwa energetycznego jak i suwerenności energetycznej, wpływu na ceny w całym obszarze gospodarczym. Wystosował on również prośbę do posła Janusza Kowalskiego w celu podejmowania działań w obszarze zapewnienia stabilności na rynku energetyki i podejmowanie wspólnych inicjatyw.
Pan przewodniczący poprosił Pana Łukasza Horbacza o podsumowanie posiedzenia w zakresie głosów zebranych gości, który to podkreślił, że jego prezentacja skupiona była na odbiorcy indywidualnym i zauważył słuszność pozostałych postulatów.
Przewodniczący Janusz Kowalski kończąc i dziękując za merytoryczne spotkanie podkreślił ważność dialogu – Polska potrzebuje dialogu, aby wspólnie szukać rozwiązań w obliczu nadchodzących niedoborów węgla. Jeżeli chcemy dostarczyć surowiec do obywateli, potrzebujemy silnych firm, które to zrobią – podkreślił poseł Janusz Kowalski.
Pan Przewodniczący Janusz Kowalski odpowiedział również na prośbę Pana Adama Olejnika i wystosował apel do przedstawiciela rządu o podjęcie zaproponowanych działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, które będzie determinować bezpieczeństwo egzystencjalne wszystkich Polek i Polaków w naszej Ojczyźnie.
PREZENTACJA PREZESA IGSPW ŁUKASZ HORBACZA DO POBRANIA:
CAŁOŚĆ POSIEDZENIA DOSTĘPNA NA YOUTUBE: